Tata Steel verwerkt ruw ijzer tot staal. Het restproduct (slakken) wordt verwerkt bij Harsco. Tata Steel en Harsco bevinden zich op hetzelfde terrein in IJmuiden. De activiteiten op het terrein van Tata Steel/Harsco zorgen voor ongerustheid. Het gaat daarbij om stofoverlast door onder andere de verwerking van Roza-slak maar soms ook om geur- of geluidsoverlast. Ook zijn er zorgen over de gezondheidseffecten van de werkzaamheden bij Tata.

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) werkt samen met provincie Noord-Holland, de gemeenten, bewoners, GGD, Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en Tata Steel/Harsco aan oplossingen.

De informatie in dit dossier is summier gehouden. Wij verwijzen u graag door naar het  uitgebreide dossier op de website van het bevoegd gezag, de provincie Noord-Holland.

Rol van de Omgevingsdienst

De Omgevingsdienst Noordzeekanaalgebied (OD NZKG) draagt zorg voor milieuvergunningen van grote, risicovolle bedrijven als Tata Steel en Harsco (Brzo-bedrijven). Bij elke vergunningaanvraag horen rapportages over de gevolgen voor het milieu en de impact op de omgeving. Ook houdt de OD NZKG toezicht op de naleving van die vergunningen; dat gebeurt door inspecteurs die de bedrijven bezoeken zowel onverwacht als op afgesproken tijden.

De vergunningen van Tata Steel en Harsco voldoen aan regelgeving die voor heel Nederland geldt en in veel gevallen ook aan Europese regelgeving. Er worden dezelfde normen en grenswaarden gehanteerd als op andere plekken in Nederland.

Harsco en Tata Steel werken aan een definitieve oplossing om te zorgen dat er bij de verwerking van de Roza-slak geen overmatige stofwolken (dus ook geen grafiet) meer kunnen vrijkomen. Zo is een vergunning aangevraagd voor de bouw van een gesloten hal waarin stof wordt opgevangen. Deze oplossing is naar verwachting in het voorjaar van 2020 gereed. Deze tijd is nodig voor voorbereiding, vergunningverlening en bouw van de hal.

De OD NZKG spant zich in om de vergunningsprocedure voortvarend te behandelen en het proces van deze aanvraag te versnellen. In de tussentijd wordt door Tata/Harsco gewerkt aan maatregelen om de overlast van de grafietregen te voorkomen.

Oxykalkslik

Op het zuidwestelijke terreindeel van Tata Steel, ligt (historisch) oxykalkslik (HOKS) opgeslagen. De hoeveelheid bedraagt circa 1.200.000 ton. De opslag is ontstaan in de jaren 1975-1985. Sinds de jaren ’70 van de vorige eeuw wordt onderzoek verricht om een nuttige toepassing te vinden voor het materiaal. Tot op heden is dat niet gelukt. Rond de berg is een monitoringsnetwerk geïnstalleerd. In dit netwerk worden elk half jaar monsters genomen van het grondwater. Deze monsters vertonen de normale achtergrondwaarden.

Op 12 juli 2017 heeft de OD NZKG een omgevingsvergunning afgegeven voor het oprichten en in werking stellen van een windturbinepark op het terrein van Tata Steel. Het windturbinepark bestaat uit drie windturbines. Vanwege de lijnopstelling van de turbines wordt de middelste turbine gebouwd aan de rand van de opslag historisch oxykalkslik (HOKS). Voor de constructie van de windturbine moet een klein gedeelte van de opslag worden ontgraven.

De HOKS wordt gezien als een opslag in een passieve situatie. In een passieve situatie mag er niets worden toegevoegd aan de opslag. Maar er mag wel een deel worden weggehaald onder bepaalde voorwaarden.

Tijdlijn maatregelen tegen de uitstoot van grafiet

Om de stofoverlast tegen te gaan heeft de OD NZKG de volgende maatregelen genomen. Als uiterste maatregel kunnen de activiteiten worden stilgelegd. De maatregelen moeten zoals dat heet ‘proportioneel en effectief’ zijn. De voorwaarden hiervoor zijn wettelijk bepaald.

Huidige situatie

In september 2019 zijn elf van de maximaal twaalf constateringen gedaan in de tweede last onder dwangsom. Zodra de twaalfde constatering is gedaan, zal waarschijnlijk een derde last onder dwangsom worden opgelegd.

Januari 2019

De OD NZKG stelt Harsco onder verscherpt toezicht. Controles worden geïntensiveerd. Harsco voldoet verder nog niet aan de voorwaarden en daarom is een tweede, verhoogde last onder dwangsom van € 25.000 opgelegd per overtreding met een maximum van 12 verbeuringen. Eind september 2019 zijn er elf overtredingen geconstateerd. Tegelijkertijd start de vergunningsperiode voor de bouw van de gesloten hal waarin restproduct verwerkt kan worden.

November 2018

De OD NZKG legt de eerste last onder dwangsom op. Dat wil zeggen dat per waargenomen overtreding € 5.000 in rekening wordt gebracht en dat na 30 overtredingen de last wordt verbeurd, dus moet worden betaald. Een incident of een overtreding moet worden geconstateerd door een bevoegde ambtenaar van de OD NZKG. Foto’s of meldingen van anderen zijn geen juridisch overtuigend bewijs.

Het staat een bedrijf vrij om hiertegen in bezwaar/beroep te gaan. Dat is wat Tata Steel/ Harsco ook heeft gedaan.

Juli 2018

Het lukt Tata niet voldoende maatregelen te nemen waardoor de stof- en grafietregens stoppen. De omgeving blijft last houden en er zijn veel klachten over stofoverlast.

Voorjaar 2018

De OD NZKG stuurt een waarschuwingsbrief naar Harsco met als boodschap dat de grafietuitstoot moet stoppen omdat er anders een last onder dwangsom wordt opgelegd. Het bedrijf krijgt dan nog enkele maanden de tijd om maatregelen te nemen.

Het toezicht op de naleving van de vergunning wordt geïntensiveerd. De OD NZKG inspecteert meer en vaker en geeft mondeling aan wat er moet worden aangepast.

Meer informatie

• Veelgestelde vragen over oxykalkslik

Officiële documenten

• Wob-besluit Oxykalkslik Tata Steel 
• Wob-besluit inzake openbaarmaking overzicht dwangsommen Tata/Harsco
• Oprichtingsvergunning Multiserv Holland BV/ Harsco Metals /Hecket
• Wijziging behandeling Roza-slak